Οι μεγαλύτερες απώλειες και τα σημαντικότερα προβλήματα συνήθως συσσωρεύονται σιωπηρά και γίνονται αντιληπτά όταν είναι πλέον αργά. Από ...
Οι μεγαλύτερες απώλειες και τα σημαντικότερα προβλήματα συνήθως συσσωρεύονται σιωπηρά και γίνονται αντιληπτά όταν είναι πλέον αργά. Από την κλιματολογική αλλαγή ως τη βουβή μάστιγα των τροχαίων ατυχημάτων, τα αντανακλαστικά μας δεν ενεργοποιούνται όταν ο αντίκτυπος δεν είναι άμεσα ορατός.
Η σταδιακή, ύπουλη επισώρευση δημιουργεί αίσθηση αποδοχής του τραγικού ως δεδομένου, προκαλώντας μας είτε να αρνηθούμε την πραγματικότητα είτε να δικαιολoγήσουμε υποσυνείδητα την απραξία μας αποδεχόμενοι την κατάσταση παθητικά.
Ενώ αυτό ισχύει για μεγάλο αριθμό προβλημάτων της καθημερινότητάς μας, υπάρχει μια εθνική διάσταση για την οποία δεν μιλάμε αλλά προτιμάμε την αποδεδειγμένα αναποτελεσματική αλλά οικεία πεπατημένη. Αυτό έγινε και με το Μακεδονικό, όταν οι σταδιακές αναγνωρίσεις των Σκοπίων αυξάνονταν με σταθερό ρυθμό, έως ότου μία μέρα ξυπνήσαμε σε μια πραγματικότητα με το όνομα «Μακεδονία» να έχει ουσιαστικά απαχθεί με το γάντι με πάνω από 130 αναγνωρίσεις.
Δυστυχώς έχουμε πλέον φτάσει σε μία ακόμα πιο τρομακτική παραδοχή – αυτήν της νέας πραγματικότητας στο Αιγαίο. Η παθητική εξοικείωσή μας με την καθημερινή επιθετικότητα της Τουρκίας είναι ουσιαστικά η μεγάλη, βουβή νίκη της. Μέσω της παρατεταμένης και συνεπούς τακτικής της διατήρησης της πίεσης, έχουμε υποστεί εθνική απονεύρωση, ενώ οι σύμμαχοί μας έχουν ταυτόχρονα αποδεχθεί αυτήν τη νέα πραγματικότητα ως δεδομένη.
Το ότι για 40 χρόνια, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70, η Τουρκία είχε πλήρως αποδεχθεί τα κυριαρχικά δικαιώματά μας στο Αιγαίο, αυτό έχει πλέον ξεχαστεί. H διαιώνιση της τωρινής κατάστασης ευνοεί τον υποστηρικτή του status quo. Το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία έχει κλέψει το status quo του Αιγαίου, εγκαθιστώντας το στη συνείδηση της παγκόσμιας κοινότητας ως αμφισβητούμενη περιοχή. Αυτό ήταν εφικτό διότι για δεκαετίες κινούμαστε στους ρυθμούς της χορογραφίας της Τουρκίας με μηδενική βούληση για αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού.
Ίδιες αντιδράσεις και επιχειρήματα παρατίθενται, ενώ είναι αποδεδειγμένο ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το προτετελεσμένο στο οποίο μας έχει φέρει αντιμέτωπους η Αγκυρα. Χρειαζόμαστε αλλαγή νοοτροπίας, δίνοντας προτεραιότητα στη μεταμόρφωσή μας από παθητικούς παρατηρητές σε επιθετικούς, μη προβλέψιμους παίκτες. Δύο από τα βασικά επιχειρήματα που δεν έχουμε αξιοποιήσει κατάλληλα αφορούν στο FIR.
Η αναβάθμιση της σημασίας των παραβάσεων του FIR είναι άμεση προτεραιότητα. Αυτό διότι δεν θα βρούμε ποτέ ώμο να κλάψουμε για την παραβίαση του εναέριου χώρου μας, αλλά θα βρούμε υποστηρικτές της ασφάλειας της πολιτικής αεροπλοΐας και των ζωών των επιβατών. Μέσα στο 2016 έχουν ήδη γίνει 546 παραβάσεις του FIR Αθηνών, περισσότερες των 100 εξ αυτών εντός των TMA πολιτικών αεροδρομίων του Ανατολικού Αιγαίου. H ΤΜΑ είναι μία οριοθετημένη ελεγχόμενη περιοχή του εναέριου χώρου, μέσα στην οποία υπάρχει μεγάλος όγκος κυκλοφορίας πολιτικών αεροσκαφών.
Τα αεροσκάφη εντός της ΤΜΑ είναι σε χαμηλότερο ύψος και σε φάση προετοιμασίας για προσγείωση, μία ευαίσθητη φάση της πτήσης τους, και ως εκ τούτου η ανεξέλεγκτη πτήση μαχητικών χωρίς ενημέρωση του Σταθμού Εδάφους αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για την ασφάλεια πτήσεων. Η συχνότητα των τουρκικών παραβάσεων αυξάνει δραματικά τις πιθανότητες για πρόκληση αεροπορικού ατυχήματος, κυρίως με πολιτικά αεροσκάφη.
Εδώ και πολύ καιρό έχουν υπάρξει αναξιοποίητες αναφορές για την εγγύτητα των τούρκικων μαχητικών στις περιοχές αυτές με επιβατικά αεροσκάφη, με δυνητικό αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του προειδοποιητικού συστήματος αποφυγής σύγκρουσης των πολιτικών αεροσκαφών (TCAS). Τέτοια περιστατικά θα έπρεπε να είναι λάβαρα τα οποία να κυματίζουμε σε κάθε διεθνές φόρουμ.
Αντί να χαϊδεύουμε διπλωματικά την Τουρκία, ας εξαπολύσουμε μια καμπάνια μάρκετινγκ, με τίτλο «Μπλε Αιγαίο, Ασφαλές Αιγαίο», όπου θα ανεβάζουμε ζωντανή εικόνα αναχαιτίσεων τουρκικών μαχητικών εντός ΤΜΑ, ενώ δίπλα θα δείχνουμε τον χάρτη με τα ίχνη των πολιτικών αεροσκαφών με τον αντίστοιχο αριθμό επιβατών τους.
Ηρθε η ώρα να αναποδογυρίσουμε το τραπέζι που έχει στήσει για εμάς η Τουρκία και να αντιμετωπίσουμε τη βουβή της επιθετικότητα με εκκωφαντική, απρόβλεπτη καινοτομία.
* του Νικόλα Κατσίμπρα, διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα διαπραγματεύσεων και επίλυσης συγκρούσεων του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης, είναι Senior Fellow του Hellenic American Leadership Council και πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή – www.kathimerini.gr –
