H εσπευσμένη αποστολή νατοϊκών ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο (εντός 24 ωρών!!) υπό το πρόσχημα της πρόσκλησης από την Γερμανία, την Τουρκ...
H εσπευσμένη αποστολή νατοϊκών ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο (εντός 24 ωρών!!) υπό το πρόσχημα της πρόσκλησης από την Γερμανία, την Τουρκία και την Ελλάδα για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης έχει πολλαπλή σημασία και περικλείει πιθανότατα κινδύνους – αλλά ίσως και κάποιες ευκαιρίες και δυνατότητες – για τα ελληνικά συμφέροντα.
Πριν επιχειρήσουμε οποιαδήποτε ανάλυση παρακαλούμε τους πάντες να κρατήσουν την ψυχραιμία τους και να αποφεύγουν την εκτόξευση κατηγοριών περί προδοσίας κλπ. . Ακούμε για μήνες τώρα το επιχείρημα ότι το 2014 είχαμε στην Ελλάδα μόνο 50,000 εισροές μεταναστών-προσφύγων ενώ το 2015 πάνω από 800.000, γεγονός για το οποίο ευθύνεται η πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν έχω κανένα δισταγμό να καταδικάσω την χαλαρότητα της μεταναστευτικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, τις δεδομένες εθνομηδενιστικές τάσεις στελεχών του αλλά και τις μειοδοτικές αντιλήψεις του κόμματος στα εθνικά θέματα. Αλλά κάποια στιγμή θα πρέπει όλοι οι Ελληνες να σταματήσουμε να κομματικοποιούμε θέματα που μπορούν να έχουν μοιραίες εθνικές συνέπειες… Εκείνοι που το πράττουν είναι επιεικώς ανεύθυνοι. Επειδή θάπρεπε να σημειώσουν στην ίδια φράση όπου κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ ότι στην γειτονική Ιταλία οι σχετικές εισροές ανέβηκαν από τις 3,000 στις 150.000 στην ίδια περίοδο(!!) δηλαδή σε ποσοστό υπερδιπλάσιο από ότι στην Ελλάδα. Γιατί άραγε δεν βρέθηκαν κάποιοι πρόθυμοι Ιταλοί να αρχίσουν να εκτοξεύουν βρισιές περί «προδοσίας»; Η αλήθεια να μπαίνει πρώτα λοιπόν και μετά τα κομματικά συμφέροντα…
Αμεση η σύνδεση με την κρίση στη Συρία και τη δημιουργία του Κουρδικού κράτους
Το γεγονός ότι η αποστολή νατοϊκού στόλου στο Αιγαίο συμπίπτει με τις καταιγιστικές επιτυχίες των κυβερνητικών δυνάμεων στη Συρία (σε συμμαχία με τους κούρδους του YPD με ρωσική αεροπορική βοήθεια και κάτω από την ομπρέλα ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων και εξαιρετικά εξελιγμένων ραντάρ) ασφαλώς έχει σημειωθεί από πολλούς αναλυτές. Πράγματι βρισκόμαστε μερικά βήματα πριν την ολοκληρωτική νίκη του παραπάνω συνασπισμού, καθώς έχει σχεδόν επιτευχθεί η κατάληψη του Χαλεπίου και η ενοποίηση των τριών κουρδικών καντονίων της βόρειας Συρίας. Με άλλα λόγια, εκείνο που πριν 4-5 χρόνια κάποιοι σχολιάζαμε ως υποθετικό «τελικό σενάριο», δηλαδή την δημιουργία διόδου προς την θάλασσα για το ενιαίο Κουρδιστάν είναι πλέον σχεδόν πραγματικότητα. Ταυτόχρονα είναι γεγονός ότι η Τουρκία έχει απωλέσει τον έλεγχο των νοτιοανατολικών της επαρχιών προς όφελος του ΡΚΚ, εμπειροπόλεμα στελέχη του οποίου ηγούνται του αγώνα στην Συρία ενισχύοντας το YPD!
Ας σημειωθεί εδώ ότι η ταύτιση του PKK με το YPD είναι πρωτίστως γεωγραφική αφού το τουρκικό και το συριακό Κουρδιστάν συνορεύουν και η διαφαινόμενη «ένωση» τους έχει τεράστιες συνέπειες:
1) Δημιουργείται και μέσω του διαφαινόμενου νέου κουρδικού κράτους αλλά και μέσω της εκδίωξης της ΙΣΙΣ από την Συρία μια ενιαία ζώνη μεταξύ Ιράν-Ιράκ-Συρίας-Λιβάνου, μέσω της οποίας η Τεχεράνη εξασφαλίζει τα πάγια στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντά της και δημιουργεί πρόσβαση στη Μεσόγειο.
2) Δημιουργείται κυρίως μέσω της ένωσης τουρκικού και συριακού Κουρδιστάν συνοριακός φραγμός μεταξύ Βορρά-Νότου που αποκλείει την διακαώς επιθυμούμενη από τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ διέξοδο προς την σουνιτική Τουρκία και την Ευρώπη με τους σχεδιαζόμενους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
3) Και τα δύο παραπάνω δεδομένα εξυπηρετούν τη ρωσική πολιτική, τα συμφέροντα της οποίας συμβαδίζουν με του Ιράν και είναι καθέτως αντίθετα με αυτά της Τουρκίας και της Σ.Αραβίας. Επιπλέον η Ρωσία έχει προ πολλού συμμαχήσει με το ΡΚΚ και επιδιώκει να εξασφαλίσει εις το διηνεκές τη μοναδική της ναυτική βάση στη Μεσόγειο, στη Λατάκεια της Συρίας.
Η κορύφωση του συριακού δράματος πολλαπλασιάζει τον αριθμό των προσφύγων αλλά ανεβάζει και το γεωστρατηγικό αδιέξοδο. Διαφαίνεται ότι υπάρχει συνεννόηση ΗΠΑ-Ρωσίας σε αρκετά σημεία και ιδιαίτερα:
1) Στην ανάγκη δημιουργίας κουρδικού κράτους με ταυτόχρονη «δραστική» περικοπή του μεγέθους και της σημασίας της Τουρκίας. Μάλιστα η πολύ πρόσφατη συνάντηση (και παρασημοφόρηση!) ανώτατων αμερικανών αξιωματούχων στο Κομπάνι με την κουρδική ηγεσία του YPD αποτέλεσε τη συμβολική επισφράγιση αυτού.
2) Στην προσωρινή παραμονή του προέδρου Ασαντ στην εξουσία.
Υπάρχει ωστόσο και αρκετή ασάφεια για τον έλεγχο του νέου υπό δημιουργία κουρδικού κράτους αλλά και περισσή αμοιβαία δυσπιστία. Στην ασάφεια και τη δυσπιστία αυτή εντοπίζεται και η ανάγκη του ΝΑΤΟ να έχει έντονη παρουσία στο Αιγαίο. Δεν θα στείλει άλλωστε τα πολεμικά του ολόκληρο ΝΑΤΟ να παίζουν ντουφεκιές και κλεφτοπόλεμο με τους λαθρέμπορους…
Ο ρχηγός του ΝΑΤΟ κ. Στόλτενμπεργκ ήταν σαφέστατος ως προς τον σκοπό της αποστολής:
«Συλλογή κρίσιμων πληροφοριών και επιτήρησης προς τον στόχο της αντιμετώπισης των λαθρεμπόρων και των εγκληματικών κυκλωμάτων». Υπό το κάλυμμα αυτό βέβαια η παρουσία μεγάλου αριθμού νατοϊκών πλοίων στο Αιγαίο έχει και ένα άλλο σαφέστατο στόχο: Να στείλει μήνυμα στη Μόσχα ότι εάν τα πράγματα στη Συρία – και οι συναφείς διαπραγματεύσεις – οδηγηθούν σε αδιέξοδο η διέξοδος από τη Μαύρη Θάλασσα προς τη Μεσόγειο θα κλείσει. Αλλωστε αμερικανοί αξιωματούχοι διατυμπανίζουν προς όλες τις κατευθύνσεις τις τελευταίες ημέρες ότι «δεν πρόκειται να υπάρξει στρατιωτική λύση στη Συρία».
Τα ελληνικά συμφέροντα στην εξελισσόμενη κρίση
Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές εάν οι ελληνικές απαιτήσεις για την αναστολή επί εξάμηνο της τουρκικής στρατιωτικής ηγεσίας του ΝΑΤΟ έχουν εισακουσθεί (με την προτεινόμενη παράταση της γερμανικής ηγεσίας που ισχύει τώρα). Φαίνεται ότι έχει εξασφαλισθεί παραμονή των τουρκικών πολεμικών εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων, ενώ κάποια άλλα σημεία χρήζουν διευκρίνησης. Ασφαλώς τα παραπάνω πρέπει να μας δημιουργούν ανησυχία για τον προφανή κίνδυνο να δημιουργηθούν στο Αιγαίο κάποια νέα τετελεσμένα υπέρ της Τουρκίας. Εάν όμως κάποιος δεί την νατοϊκή επιχείρηση στο Αιγαίο υπό το πρίσμα της συριακής κρίσης τότε ίσως να οδηγηθεί και σε κάποια άλλα συμπεράσματα:
1) Εάν μεν Αμερικανοί και Ρώσοι έχουν καταρχήν συμφωνήσει για τη δημιουργία του Κουρδιστάν και την περικοπή του μεγέθους και του ρόλου της Τουρκίας, τότε η παρουσία του στόλου στο Αιγαίο δεν ενισχύει μόνο τις δυτικές θέσεις απέναντι στη Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα συμβάλλει στον έλεγχο του παρανοϊκού διδύμου Ερντογάν-Νταβούτογλου, των οποίων οι δηλώσεις και κινήσεις μπορούν να τινάξουν όλη τη Μέση Ανατολή στον αέρα και να οδηγήσουν σε παγκόσμιο πόλεμο… Ετσι ενώ οι Ερντογάν και Νταβούτογλου είναι «πανευτυχείς» που επιτέλους «το ΝΑΤΟ εμπλέκεται», μέσα στην εγωκεντρική φαντασιοπληξία τους βλέπουν «το τυρί» αλλά δεν βλέπουν τη «φάκα» που το ίδιο το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί τους έχουν στήσει…
2) Υπό το ίδιο πρίσμα η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο – εφόσον βέβαια τηρηθούν ορισμένες μίνιμουμ απαιτήσεις της Ελλάδας περί σεβασμού των κυριαρχικών της δικαιωμάτων – εξασφαλίζει ότι το παραπάνω παρανοϊκό δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου δεν θα καταφύγει σε επέλαση προς Δυσμάς και σε ελληνοτουρκικό πόλεμο με κάποια γελοία αφορμή και ίσως κάποια απόβαση σε ελληνικό έδαφος.. Μια τέτοια προς δυσμάς επέλαση βασικό στόχο θα είχε να σώσουν το τομάρι τους μέσα στην εθνικιστική έξαψη που θα ακολουθούσε… Επειδή, όπως τώρα βαδίζουν τα πράγματα, με την επερχόμενη δημιουργία κουρδικού κράτους με διέξοδο στη Μεσόγειο και οι δυό τους έχουν εξασφαλισμένη την κρεμάλα σε κεντρική πλατεία της Πόλης ή της Αγκυρας και μάλιστα εντός του έτους…
3) Ασφαλώς χρειάζεται σοβαρότητα, προσοχή στη λεπτομέρεια και ετοιμότητα από ελληνικής πλευράς σε κάθε φάση της νατοϊκής επιχείρησης. Εφόσον αυτά υπάρξουν, εφόσον δηλαδή δεν βάλουμε κάποιο αυτογκόλ όπως στην περίπτωση των Ιμίων, τότε θα πρέπει να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι το καθεστώς του Αιγαίου δεν πρόκειται να αλλάξει σε βάρος μας.
Υπάρχουν άλλωστε συμφέροντα υπέρτερα (κυρίως ρωσικά αλλά και δυτικά) και σπουδαίες δημόσιες αλλά και μυστικές διεθνείς συμφωνίες που εξασφαλίζουν το συγκεκριμένο καθεστώς.
Ας κλείσουμε σημειώνοντας ότι σε συνθήκες σύγχυσης και ασάφειας υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο να ξεφύγουν οι εξελίξεις από τον οποιοδήποτε έλεγχο και να εξελιχθούν σε μια μικρότερη ή πιο εκτεταμένη σύγκρουση της Ρωσίας με την Τουρκία. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι αμφίβολο πόσο καλοδεχούμενο θα ήταν στους κόλπους της Δύσης, όσο και εάν ορισμένοι κύκλοι δεν θα το έβλεπαν με άσχημο μάτι – εάν βέβαια είχαν εξασφαλισμένο ένα αμοιβαίο στραπατσάρισμα τόσο του Πούτιν όσο και του Ερντογάν… Όμως τα ηγετικά προσόντα του Ρώσου προέδρου αλλά και αυξανόμενη στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας αλλά και κυρίως η δεδηλωμένη συμμαχία με την Κίνα και το Ιράν κάνουν το σενάριο αυτό ιδιαίτερα παρακινδυνευμένο… Η πιθανότερη εξέλιξη φαίνεται ότι θα είναι μια ελεγχόμενη διευθέτηση της κρίσης με εναλλαγή φάσεων διαπραγμάτευσης με πολεμικές ιαχές…
Του Νίκου Σταματάκη
Νέα Υόρκη, 12 Φεβρουαρίου 2016
