Το βυζαντινό φρούριο που βρίσκεται στο ύψωμα Μεσεγκούνι της περιοχής Μύκης είναι περισσότερο γνωστό ως «Φρούριο Γλαύκης». Στην πραγματικότ...
Το βυζαντινό φρούριο που βρίσκεται στο ύψωμα Μεσεγκούνι της περιοχής Μύκης είναι περισσότερο γνωστό ως «Φρούριο Γλαύκης». Στην πραγματικότητα, το φρούριο βρίσκεται κοντύτερα στη Γλαύκη από καθαρά γεωγραφική άποψη, αλλά η πρόσβαση είναι ευκολότερη από το χωματόδρομο που συνδέει τη Μύκη με τη Μάνταινα. Ο βορειοανατολικός πύργος του φρουρίου είναι ορατός από τη Γλαύκη.
Για να φτάσει κανείς στο βυζαντινό φρούριο από τη Γλαύκη χρειάζεται να διασχίσει τη ρεματιά της Γλαύκης, περνώντας πρώτα από τον παλιό νερόμυλο, του οποίου διασώζονται τμήματα. Μετά τα ερείπια του νερόμυλου ακολουθούμε το ανηφορικό μονοπάτι προς το Μεσεγκούνι και φτάνουμε στο φρούριο μετά από μισή περίπου ώρα περπάτημα από το μύλο.
Ο κυλινδρικός πύργος στα δυτικά.
Άλλος, ταχύτερος, τρόπος για να φτάσουμε στο βυζαντινό φρούριο είναι από τη Μύκη, ακολουθώντας ένα χωματόδρομο που οδηγεί στο Μεσεγκούνι πολύ κοντά στο κάστρο. Στο φρούριο μπορούμε να πάμε και από τη Μάνταινα, μετά από πεζοπορία μιας περίπου ώρας ή οδηγώντας στο χωματόδρομο που συνδέει τη Μάνταινα με τη Μύκη.
Ο ψηλός πύργος στα βορειοανατολικά
Το φρούριο, που οι Πομάκοι ονομάζουν "Καλέ" (στα πομάκικα η θέση ονομάζεται "Να Καλιόνο" ή "Να Καλιάτα"), βρίσκεται στην κορυφή ενός οχυρού λόφου. Έχει ορθογώνια κάτοψη και περίμετρο 225 μέτρων. Δύο πύργοι, ένας τετράπλευρος και ένας κυλινδρικός, σώζονται στις δύο γωνίες του. Ο μεγαλύτερος πύργος βρίσκεται στο βόρειο μέρος και έχει ύψος περίπου 8 μέτρα. Το πλάτος του στα ανατολικά είναι 3 μ. ενώ το μήκος του έφτανε περίπου στα 4 μ. Σήμερα είναι γκρεμισμένο το δυτικό τμήμα του. Στο εσωτερικό του είναι κούφιος και έχει πλάτος 1.30 μ. Πιθανότατα ο πύργος αυτός χωρίζονταν σε ορόφους με ξύλινα επίπεδα τα οποία έχουν τώρα καταστραφεί. Από τον βόρειο πύργο είναι ορατή η τάφρος που χρησίμευε ως οχυρωματικό έργο γύρω από το φρούριο.
Κεραμική υστεροβυζαντινή και μεταβυζαντινή, που βρέθηκε στο χώρο, δίνει μια πρώτη χρονολόγηση, όπως επισημαίνουν οι αρχαιολόγοι. Σήμερα σε όλη την έκταση του φρουρίου διασώζονται τα ερείπια από το τείχος του φρουρίου και από οικοδομήματα στο εσωτερικό του.
Η ύπαρξη του Βυζαντινού φρουρίου στα πομακοχώρια του δήμου Μύκης είναι μάρτυρας μιας πανάρχαιης ιστορίας για την ορεινή περιοχή της Ξάνθης και προφανώς αποτελεί μέρος ενός δικτύου ανάλογων καταγεγραμμένων οχυρωματικών έργων όπως το κάστρο του Ωραίου στην περιοχή Γκραντίστε, η Ακρόπολη της Ξάνθειας στην κορυφή Αυγό, το κάστρο του Αερικού, το κάστρο της Καλύβας κλπ. Είναι επίσης βέβαιο ότι το φρούριο Καλέ της Γλαύκης συνδέεται με τις διαδρομές των ορεινών μονοπατιών κατά τους αρχαίους χρόνους και πιθανόν να σχετίζεται και με τις αρχαίες μορφές τηλεπικοινωνίας μέσα από κωδικοποιημένα οπτικά σήματα, τις φρυκτωρίες.
Το πάνω μέρος του ψηλού πύργου
Η επίσκεψη στο φρούριο της περιοχής Μύκης δίνει πολλά ερεθίσματα για προβληματισμούς και σκέψεις για τις κρυμμένες και αναξιοποίητες ομορφιές της χώρας μας. Όμως παράλληλα προκαλεί μεγάλη θλίψη η εγκατάλειψη ενός τόσο σημαντικού μνημείου στο έλεος των αρχαιοκάπηλων, που έχουν ανασκάψει την ευρύτερη περιοχή του φρουρίου. Σπασμένα πιθάρια, θραύσματα αγγείων, σμιλευμένες πέτρες, ίχνη απροσδιόριστης τοιχοποιίας μαρτυρούν τις βάρβαρες επιθέσεις που έχει δεχθεί το φρούριο από ασυνείδητους κυνηγούς θησαυρών, οι οποίοι δεν μπορούν να καταλάβουν πως τα ίδια τα μνημεία αποτελούν το θησαυρό και όχι οι λίρες που ονειρεύονται.
Δυστυχώς, συστηματικές ανασκαφές και πλήρης καταγραφή του φρουρίου στο Μεσεγκούνι δεν έχει ακόμα γίνει από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Είναι σίγουρο ότι η αρχαιολογική έρευνα πολλά μπορεί να φέρει στο φως τόσο για την ιστορία του συγκεκριμένου φρουρίου όσο και για την ευρύτερη περιοχή.
Η ύπαρξη του βυζαντινού φρουρίου στο Μεσεγκούνι μπορεί να συνδεθεί με δύο λαϊκές πομάκικες παραδόσεις της περιοχής που αναφέρονται στην ομαδική θυσία κοριτσιών της περιοχής που πήδηξαν στο γκρεμό για να ξεφύγουν από τα χέρια των Τούρκων. Πιο συγκεκριμένα, στη Γλαύκη υπάρχει ένας απότομος γκρεμός που οι κάτοικοι της Γλαύκης ονομάζουν Γκουλέμ Κάμεν (μεγάλος βράχος) ή Μόμτσκι Κάμεν (βράχος του κοριτσιού). Σύμφωνα με την προφορική παράδοση των Πομάκων, από αυτό το βράχο αυτοκτόνησαν κορίτσια του χωριού για να αποφύγουν τη σύλληψη από τους Τούρκους. Παρόμοια είναι η ιστορία του βράχου Τσερβέν Κάμεν (Κόκκινος βράχος) που βρίσκεται πάνω από το χωριό Μάνταινα. Οι συγκεκριμένες παραδόσεις εντάσσονται σε ένα κύκλο ανάλογων παραδόσεων που πιστεύεται ότι ανάγονται χρονολογικά στο 16ο-17ο αιώνα, περίοδο του βίαιου εξισλαμισμού των Πομάκων της οροσειράς της Ροδόπης. Αντίστοιχους βράχους με την ονομασία Μόμτσκι Κάμεν συναντάμε επίσης βορείως της Κοτάνης κοντά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα και κοντά στο χωριό Ωραίο προς την Κούλα.
Οι πανεπιστημιακοί καθηγητές Γεώργιος Τσιγάρας (Δ.Π.Θ.)
και Φωκίων Κοτζαγεώργης (Α.Π.Θ.) σε επίσκεψή τους στο φρούριο (15-10-2005)
Φωτογραφίες: Νικόλαος Θ. Κόκκας (15-10-2005)
Δεν υπάρχουν σχόλια