Ο σκοτεινός κόσμος της Disney!

Καλά κρυμμένος μέσα στο γοβάκι της Σταχτοπούτας ο νεοαμερικανικός ιμπεριαλισμός καραδοκεί καρτερικά δεκαετίες τώρα το επόμενο του θύμα, πο...

Καλά κρυμμένος μέσα στο γοβάκι της Σταχτοπούτας ο νεοαμερικανικός ιμπεριαλισμός καραδοκεί καρτερικά δεκαετίες τώρα το επόμενο του θύμα, που δεν είναι άλλο από τα παιδιά. 

 

Η διήγηση του ιμπεριαλισμού στα παιδιά ξεκίνησε πριν από μερικές δεκαετίες, όταν ο «θαυμαστός» κόσμος της Disney άρχισε να παράγει μαζικά και κατά αποκλειστικότητα το προϊόν της: τη φαντασία. Μέσα σε έναν παραμυθένιο κόσμο, οι κατασκευαστές των κινουμένων σχεδίων κατάφεραν, αποτελεσματικά, να κρύψουν δεκάδες σύμβολα του καπιταλισμού, προωθώντας παράλληλα σύγχρονα μοτίβα συμπεριφοράς και σκέψης. Όλα αρχίζουν με ένα ποντίκι, που δεν είναι άλλο από τον Μίκυ Μάους, μια φιγούρα άμεσα αναγνωρίσιμη ανά τον κόσμο. Ο Μίκυ γίνεται πολύ γρήγορα το λογότυπο της εταιρίας, αποφέροντας παράλληλα δισεκατομμύρια έσοδα στην Disney, ενώ πλέον αποτελεί έναν από τους πιο κλασσικούς ήρωες κινουμένων σχεδίων.

Μπορεί σε πρώτη ανάλυση να διακρίνει κανείς ένα χαριτωμένο ανθρωποειδές ποντίκι, που μπλέκει συνέχεια σε ξεκαρδιστικές περιπέτειες, όμως μια δεύτερη και πιο προσεκτική ματιά μπορεί να φέρει στο φως τα σκοτεινά πρότυπα και ιδανικά που «διδάσκονται» δεκαετίες τώρα στους μικρούς θαυμαστές του Μίκυ. Το συμπαθητικό αυτό τρωκτικό, όπως και όλοι οι ήρωες και τα θέματα της Disney, προάγουν αξίες, που επηρεάζονται από τις μεσοδυτικές, συντηρητικές αξίες του ίδιου του Ουώλτ Ντίσνεϋ, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο αυτός αντιλαμβανόταν το τι περίμενε και τι θα δεχόταν το κοινό.

Τα έργα της Ντίσνεϋ χαρακτηρίζονται από μια ανάλαφρη διασκέδαση, διανθισμένη με μουσική και ατάκες, που βασίζεται κυρίως σε ανθρωπόμορφους χαρακτήρες. Η Χιονάτη, αθώα, αφελής, παθητική, όμορφη, υπάκουα και «του σπιτιού» συμβολίζει το πρότυπο της γυναίκας, μέσα από τα μάτια μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας, της κοινωνίας του Ντίσνεϋ. Την ίδια στιγμή, οι ηρωίδες της Ντίσνεϋ είναι πάντοτε εκθαμβωτικά όμορφες, καλοσχηματισμένες και σεξουαλικά ελκυστικές, ενώ οι «κακές» είναι συνήθως άσχημες, υπερβολικά αδύνατες ή χοντρές, διαιωνίζοντας με αυτόν τον τρόπο κανόνες εξωτερικής εμφάνισης.

Στον φανταστικό κόσμο των κινουμένων σχεδίων, όλα είναι επιτρεπτά, όπως μια επίσκεψη του Ντόναλντ στην Αφρική, όπου ο γνωστός αφελής ήρωας αναζητά να βρει κρυμμένα κοιτάσματα… χρυσού. Μέσα από τα κόμικς, τις ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές η Ντίσνεϋ προώθησε βαθιά συντηρητικά πρότυπα στους μικρούς της φίλους, κάνοντας πολλούς να μιλούν για μια πολυεθνική ψυχαγωγική βιομηχανία, που δίδαξε και συνεχίζει να διδάσκει ένα μαζικό τρόπο σκέψης και αντίληψης στα παιδιά.          

Ίσως λοιπόν ο Μίκυ να είναι ένας απατεώνας που μπορεί μεν φαινομενικά να  προσπαθεί να μας πείσει για την αγνότητα των πράξεων του, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένα σύγχρονο – και εξελισσόμενο μέσα στις δεκαετίες – μοντέλο ανθρώπου που προσπαθεί να δημιουργήσει μια κοινή συνείδηση για τις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές. Με το πρόσχημα της αθωότητας και της φυγής από την πραγματικότητα η Ντίσνεϋ, και μεταγενέστερα το σύνολο της βιομηχανίας κινουμένων σχεδίων, κατασκεύασε μια πρώιμη και διεφθαρμένη ωριμότητα, με την οποία γαλούχησε τους μικρούς μας φίλους.

Χαμένοι στην χώρα των θαυμάτων οι νεαροί φίλοι της Ντίσνεϋ περιμένουν καρτερικά τον βάτραχό τους, ο οποίος θα τους μεταφέρει ως δια μαγείας σε έναν φανταστικό κόσμο, ονειρικά πλασμένο και τρομακτικά επικίνδυνο.

Γιώργος Μαυρίδης
giorgosmavridis@yahoo.gr