(Ή πως το κομματικό σύστημα μπορεί επιτέλους να ενισχύσει τη δημοκρατία) Του Ιωακείμ Βράβα, πολιτικού επιστήμονα Το βασικό στοίχημα που...
(Ή πως το κομματικό σύστημα μπορεί επιτέλους να ενισχύσει τη δημοκρατία)
Του Ιωακείμ Βράβα, πολιτικού επιστήμονα
Το βασικό στοίχημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι αιρετοί των εκλογών της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η νομιμοποίηση των αποφάσεών τους, μια και ενώ έχουν την παντοδυναμία στα σχετικά θεσμικά όργανα, η εκλογή τους συντελέσθηκε από μόλις 1 στους 4 ψηφοφόρους. Και αυτό όχι σε επίπεδο εφαρμογής, ούτως ή άλλως οι περισσότεροι διοικούντες βιώνουν ευχάριστα τον βαυκαλιστικό εγκλεισμό τους στον χώρο του κομματός τους και των media. Αλλά αναφορικά με το χρέος τους να επαναδραστηριοποιήσουν τους πολίτες προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Ζούμε σε μια χώρα, από τις πολλές, που διακατέχεται από φοβικό σύνδρομο απέναντι στην απλή αναλογική. Στην ακριβή αποτύπωση των πολιτικών επιλογών του εκλογικού σώματος στα θεσμικά της όργανα, με τη μόνη δικαιολογία ότι δεν εμπιστεύεται τη δυναμική των συνεργασιών. Και μάλιστα στο θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης όπου οι αιρετοί πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στους πολίτες επιλέγεται μονίμως η λογική του πλειοψηφικού β’ γύρου, όπου ο νικητής τα παίρνει στην κυριολεξία όλα.Έτσι, πχ το 41,8% του κ. Γιαννακίδη στην Περιφέρεια θα διοικεί έχοντας 31 έδρες, ενώ το 41,1% του κ. Παυλίδη θα αντιπολιτεύεται με μόλις 16 έδρες. Αν αυτό δεν αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα στρέβλωσης της λαϊκής βούλησης, τότε τι; (χωρίς αυτό το παράδειγμα να αποτελεί κανενός είδους μομφή εναντίον του κ. Γιαννακίδη, ο οποίος υποστηρίζει τις συνεργασίες)
Συνδυάζοντας το υψηλό ποσοστό αποχής με την αναντιστοιχία εκλογικής και θεσμικής δύναμης, δεν είναι δύσκολο να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι οι πολίτες έχουν ενστερνιστεί έναν ιδιότυπο κυνισμό απέναντι στην πολιτική και το πολιτικό σύστημα, ο οποίος σχηματικά εκφράζεται από διαπιστώσεις του τύπου ¨οι χθεσινοί οραματιστές έχουν γίνει πραγματιστές» και «οι ψέυτες αποκαλούν τους ψέυτες ψεύτες», όπως εύστοχα παρατηρεί στη σχετική του μελέτη «Κυνική Δημοκρατία: η μεταξίωση του πολιτικού συστήματος» ο Νίκος Δεμερτζής.
Η στάση όμως αυτή, της αυξημένης αποχής και της καθολικής απαξίωσης, δεν οδηγεί σε επαναπροσδιορισμό του πολιτικού συστήματος και της πρακτικής του, αλλά αντίθετα τροφοδοτεί το ίδιο σύστημα, μέσα από μια λογική αυτοεκπληρούμενου προφητικού φαύλου κύκλου: οι ίδιοι κυβερνούν, άρα τους λοιδορούμε και δεν συμμετέχουμε, άρα εκλέγονται πάλι οι ίδιοι, άρα μπορούμε πάλι να τους λοιδορούμε.
Κάτι χρειάζεται λοιπόν για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος. Για να ξεχωρίσει η υπεύθυνη στάση του λευκού και της αποχής, από την απλή αδιαφορία και τον περιβόητο ωχαδερφισμό. Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο έχει δώσει σαφώς την απάντησή του (βεβαίως σε μια υπόθεση με άκρως προσωπικά συμφεροντολογικά κίνητρα- προσφυγή Αχιλλέα Καραμανλή για την έδρα του Ν. Σερρών) με την απόφασή του 12/2005, της 9/5/2005. Σύμφωνα με αυτήν, τα λευκά ψηφοδέλτια αναγνωρίονται από το δικαστικό σύστημα ως διαφορετική κατηγορία από τα άκυρα, με αιτιολογική βάση την ίση αντιμετώπιση των έγκυρων ψήφων.
Κοντολογίς, το δικαστικό σύστημα προσφέρει μια βαλβίδα ασφαλείας στη σημερινή απαξίωση του πολιτικού συστήματος, μέσω της αναγνώρισης του λευκού ως ισότιμου ψηφοδελτίου. Παρά το γεγονός ότι το κομματικό σύστημα κωφεύει, η εκπροσώπηση της λευκής ψήφου με κενά έδρανα στις όποιου τύπου εκλογές (βουλευτικές, αυτοδιοικητικές) εφόσον ξεπεράσουν σε σύνολο το 3% των έγκυρων ψηφοδελτίων, κατά τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, αποτελεί μία καθόλα σύμφωνη με το σύνταγμα και την αρχή της ισοτιμίας της ψήφου, διάταξη.
Μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει τους πολίτες προ των ευθυνών τους, καθώς θα υπάρχει τρόπος καταγεγραμμένης έκφρασης κατά των υφιαστάμενων επιλογών και δεν θα υφίσταται η δικαιολογία ροπής προς την αποχή λόγω διαμαρτυρίας. Οι πολίτες θα έχουν λόγο να επιστρέψουν στην εκλογική διαδικασία και να μην πλήττεται η δημοκρατία εξαιτίας κομματικών τακτικών.
Ταυτόχρονα, το ενδεχόμενο λευκης ψήφου που θα οδηγεί σε κενά έδρανα, θα αποτελεί μοχλό πίεσης και εξυγίανσης του πολιτικού συστήματος, καθώς θα ανατραπεί το καθεστώς του «θα εκλεγούμε όπως και να΄χει», με αποτέλεσμα σαφέστερες, διαφανέστερες και πιο συγκεκριμένες προτάσεις και εφαρμογές προγραμμάτων.
Σε συνδυασμό δε, με την εφαρμογή της απλής αναλογικής, η λειτουργία των θεσμών θα εξυγιανθεί,μια και θα υπαγορεύονται ευρύτερες συνεργασίες, κοινωνικές και παραταξιακές, για την επιλογή λύσεων για την κοινωνία και τον τόπο, με ευρύτερους και ισχυρότερους μηχανισμούς ελέγχου. Διαφωνεί εύκολα πχ ότι θα λειτουργεί διαφανέστερα το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας όταν μέσα σε αυτό εκφράζονται 7 διαφορερικές παρατάξεις από την άκρα δεξιά ως τον αναρχικό χώρο;
Ας φανταστούμε και κενά έδρανα που θα δυσχεραίνουν τον σχηματισμό έυκιολων πλειοψηφιών. Δεν θα φύγουμε από τη λογική του «αποφασίζουμε ενδοπαραταξιακά και εφαρμόζουμε χωρίς συναίνεση» παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτουμε πλειοψηφία στην κοινωνία;
Το πολιτικό σύστημα έχει την ευκαιρία να προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις των καιρών και να εφαρμόσει λύσεις για την εξυγίανσή του. Η απλή αναλογική και τα κενά έδρανα που προκύπτουν από τα λευκά ψηφοδέλτια, αποτελούν λύσεις για την επαναπροσέγγιση κοινωνίας-πολιτικού συστήματος και πολιτικού συστήματος-υγιούς αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Είναι η βαλβίδα ασφαλείας, το επόμενο βήμα ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχή των πολιτών στον δημοκρατικό βίο.
Δεν υπάρχουν σχόλια